✏️📕 یادداشت روز ### چرا روز خبرنگار متمایز از روزهای دیگر است؟! پس از انقلاب صنعتی دوم به تدریج خردمندان و روشنفکران دریافتند که در کنار دولت و نهادهای مردمی و سازمان‌های اطلاع‌رسان رسمی برای دیده‌بانی و نظارت بر کنش‌ها و واکنش‌های اجتماعی، به فعالیت رسانه‌های مستقل احتیاج است. تا آن زمان سازمان‌های خبری و […]
✏️📕 یادداشت روز
### چرا روز خبرنگار متمایز از روزهای دیگر است؟!
پس از انقلاب صنعتی دوم به تدریج خردمندان و روشنفکران دریافتند که در کنار دولت و نهادهای مردمی و سازمان‌های اطلاع‌رسان رسمی برای دیده‌بانی و نظارت بر کنش‌ها و واکنش‌های اجتماعی، به فعالیت رسانه‌های مستقل احتیاج است. تا آن زمان سازمان‌های خبری و آژانس‌های تولید محتوا تحت اختیار دولت‌ها بیشترین سهم از اطلاع‌رسانی را بر عهده داشتند. لیکن پس از جنگ جهانی دوم، خلاء رسانه‌های مستقل احساس شد. به تدریج خبرنگاران شاخه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی پا به عرصه حضور نهادند. بیشترین حضور خبرنگاران نسل‌های اول و دوم پس از جنگ جهانی و فروپاشی اردوگاه سوسیالیزم در فضای رسانه کاغذی مشتمل بر روزنامه و مجله بود.
اما همانطوریکه الوین تافلر و مک لوهان پیش‌بینی (شاید هم بصورت پیش‌بینی مطرح کرده اند!) کردند، پدیده اینترنت و گوشی‌های همراه و فضای مجازی، در موج سوم روش‌های ارتباطی بین انسان‌ها را از محدودیت وابستگی انحصاری به رادیو و تلویزیون و روزنامه‌ها و مجلات خارج کرد و فضای مجازی و صفحه نمایش گوشی‌های همراه تبدیل به قدرتمندترین رسانه در سطح دنیا شدند. دیگر ایستگاه‌های رادیویی پرمخاطب چندین دهه‌ای و برنامه‌های پربیننده میلیون میلیونی تلویزیون‌ها و تیراژ‌های صدها هزار نسخه‌ای رسانه‌های کاغذی همراه اسم‌های مشهور آنها موقعیت و سیطره انحصاری بسیط ده‌ها ساله خود را در جوامع از دست دادند.
البته، این تنها ابزارهای انتقال محتوای دیجیتالی نبوده و نیستند که نقش هادی ارتباطی جایگزین ایستگاه‌های رادیو و تلویزیون‌های دولتی در کشورهای جهان سوم و خصوصی در کشورهای توسعه‌یافته را ایفا می‌کنند. بلکه حضور خبرنگاران نسل سوم در اواخر قرن بیستم و نسل چهارم که تعداد آنها رو به افزایش در ابتدای قرن بیست و یکم در موج چهارم است، با سطح تحصیلات و قدرت تحلیل بالا، توانسته‌اند از ابزارهای نوین دیجیتالی به بهترین نحو بهره‌برداری کنند و با ترکیب ابزارهای دیجیتالی و رشد دانش و بینش خبرنگاران و تحلیل‌گران، انقلابی بزرگ در رکن چهارم دموکراسی ایجاد کنند. امروزه فضای مجازی از قدرت اثربخشی برخوردار شده که حتی بزرگترین شبکه‌های رادیو و تلویزیونی هم دارای این قدرت نیستند. دیگر از آن تیراژ‌های چند ده هزار روزنامه‌ها نه تنها خبری نیست بلکه صنعت چاپ نیز با چالش مواجه شده است.
همه این‌ها به برکت وجود سیستم گسترده آموزش متوسطه و دانشگاهی و پرورش میلیون‌ها انسان تحصیل‌کرده که همزمان تحت تاثیرات تغییرات تکنولوژی هستند و باهوش و با دانشند، موجب رشد فکری و تحلیلی فرهیختگان جامعه شده است. انحصارات نظارتی بر چاپ مقالات و انتشار اخبار از بین رفت و سرعت بالای نگارش و حذف نظارت‌های انتشاراتی، انسان در حال زندگی عصر هزاره سوم را در شرایط تولید انبوه محتوا و تبادل میلیاردی روزانه مقالات، اخبار و تحلیل‌ها در جهان قرار داده است. در این میان نقش خبرنگاران که بصورت تخصصی وظیفه تولید خبر و تحلیل‌ها را بر عهده دارند شاخص و بسیار اثربخش است. بطوریکه خبرنگاران را منادیان تحولات عصر موج چهارم برای همه بشریت می‌توان نامید…
چهارشنبه: ۱۷/۵/۱۴۰۳
حمید رضا حاجی اشرفی
