توهم رشد ۵۶ درصدی و بحران پنهان سودآوری

🔸️صنعت بیمه ایران در حال جشن گرفتن رشد ۵۶.۱ درصدی حق بیمه تولیدی در هفت ماهه نخست ۱۴۰۴ است. اما آیا این واقعاً یک دستاورد است یا یک “توهم آماری” خطرناک که بحران عمیق سودآوری فنی را پنهان می‌کند؟

نگاهی دقیق‌تر به آمارها، واقعیتی تلخ را آشکار می‌سازد:

🔴 رشد خسارت پرداختی: ۷۵.۴٪

🔵 رشد حق بیمه تولیدی: ۵۶.۱٪

🔹این شکاف ۱۹.۳ واحد درصدی یک معنای استراتژیک روشن دارد: صنعت سریع‌تر از آنکه درآمد کسب کند، در حال سوزاندن منابع مالی و تحلیل بردن سرمایه است. استراتژی سنتی “رشد به هر قیمت” به پایان خط رسیده و ادامه این مسیر، بقای فنی شرکت‌ها را تهدید می‌کند.

📊 زنگ خطر ساختاری

نتیجه مستقیم این عدم توازن، جهش نگران‌کننده ۶ واحد درصدی “نسبت خسارت” کل بازار و رسیدن آن به ۵۴.۲٪ است. این هزینه سنگینی است که برای حفظ رشد ظاهری پرداخت شده است.

🔍 کالبدشکافی بحران: سه عامل کلیدی

چرا وضعیت فنی بدتر شده است؟ تحلیل داده‌ها سه دلیل اصلی را نشان می‌دهد:

۱. 💊 سیاهچاله بیمه درمان: قربانی نرخ‌شکنی

رشته درمان با سهم مسلط ۴۳.۴ درصدی، عامل اصلی این بحران است. رقابت افسارگسیخته برای جذب قراردادهای بزرگ، منجر به پذیرش ریسک با نرخ‌های کاملاً غیرفنی شده است. در مواجهه با تورم بخش بهداشت، بسیاری از شرکت‌ها عملاً در حال “بیمه کردن زیان” هستند. این یک بازی با جمع منفی است که با ناکارآمدی در مدیریت خسارت تشدید می‌شود.

۲. 📉 پایان کارایی استراتژی‌های قدیمی

واکنش غریزی افزایش عمومی نرخ‌ها (Flat Rate Increase) دیگر کارساز نیست. این رویکرد تنها منجر به فرار مشتریان کم‌ریسک و پدیده “انتخاب نامساعد” (Adverse Selection) می‌شود، که در آن پرتفوی شرکت از ریسک‌های بد اشباع می‌گردد. راهکار، تفکیک دقیق ریسک و نرخ‌گذاری مبتنی بر داده است، نه افزایش عمومی قیمت.

۳. ⚖️ آژیر خطر آیین‌نامه ۱۱۰: شوک سرمایه

مهم‌ترین تحول پیش رو، گذار به آیین‌نامه جدید توانگری مالی (۱۱۰) است. این آیین‌نامه رویکردی کاملاً “ریسک‌محور” دارد. به زبان ساده، پرتفوی‌های پرریسک و رشته‌هایی با نوسان خسارت بالا (مانند درمان با نرخ‌های فعلی)، نیازمند سرمایه نظارتی به مراتب بیشتری خواهند بود. شرکت‌هایی که امروز سود فنی ندارند، فردا با چالش جدی کفایت سرمایه مواجه خواهند شد.

💡 نقطه کور استراتژیک: غفلت از فناوری خسارت

در حالی که نوآوری در صنعت بیمه ایران عمدتاً بر فروش دیجیتال متمرکز شده، بزرگترین نقطه کور “فناوری مدیریت خسارت” (Claims Tech) است. پتانسیل اصلی ایجاد ارزش توسط هوش مصنوعی در بهینه‌سازی فرآیند خسارت، شناسایی تقلب و کنترل هزینه‌ها نهفته است، نه لزوماً در فروش. سرمایه‌گذاری در این حوزه، کلید برتری رقابتی در سودآوری است.

🎯 حرکت بعدی؟ انضباط فنی حداکثری

پیام استراتژیک برای رهبران صنعت روشن است: اعتیاد به رشد کمی پرتفوی را متوقف کنید و بر “انضباط در پذیرش ریسک” (Underwriting Discipline) متمرکز شوید. این به معنای خروج شجاعانه از قراردادهای زیان‌ده و سرمایه‌گذاری فوری در زیرساخت‌های فنی است.

⚡️ نیش‌تلنگ: سودآوری یک انتخاب لوکس نیست؛ پیش‌نیاز بقا در اکوسیستم جدید بیمه است.

✍️ دکتر فرهاد محرمی

پژوهشگر و تحلیلگر ارشد  صنعت بیمه

\#ضریب\_نفوذ\_استراتژی \#تحلیل\_استراتژیک \#بحران\_سودآوری